هزاره گرایى ( millennialism ) میراث قدیم ادیان است که امروزه در جوامع مسیحى رواج یافته و در آینده نزدیک، شاهد آثار و نتایج آن خواهیم بود.
این آرمان در یهودیت بسیار اوج گرفت و در مسیحیت - به ویژه در حدود سال 1000 میلادى - به نهایت اوج خود رسید.
اکنون هزاره گرایى در جهان مسیحیت بیداد مى کند و شور و التهاب این آرمان در آن جوامع بدان پایه است که پژوهشگران علوم اجتماعى و رسانه هاى جمعى گاهى از آن به عنوان سندرم 2000 و جنون هزاره اى یاد مى کنند. این آرمان خاص مسیحیت نیست و نشانه هایى از آن در اسلام و ادیان دیگر وجود دارد.
دائرة المعارف بین المللى علوم اجتماعى در مدخل ) millennialism ) مى نویسد : واژه لاتینى millennialism ، و معادل یونانى آن chilias در لغت به معناى یک دوره هزار ساله است. سنت هزاره بر ادبیات مکاشفه اى یهود وکتاب مکاشفه یوحنا استوار است.
بر اساس آن سنت، مسیح پس از اینکه بار دیگر به شکل یک جنگاور آشکار مى شود، بر ابلیس پیروز خواهد گردید و او را در بند خواهد کرد . آنگاه ملکوت خدا را پدید خواهد آورد و شخصاً به مدت 1000 سال حکم خواهد راند. قدیسانى که در ایمان ثابت مانده و جان بر سرآن نهاده اند، از خاک برمى خیزند و در پادشاهى او به کهانت مى پردازند.
در پایان این دوره، شیطان تا چندى آزاد خواهد ماند و سرانجام کشته خواهد شد . آنگاه رستاخیز همه مردگان، واپسین داورى و آخرین رستگارى فرا خواهد رسید.
هزاره گرایى تا اندازه اى به پیشگویى هاى مربوط به آینده جهان ارتباط دارد و در جستجوى پاسخى براى سرنوشت انسان و جهان است .
واما هزاره مسیحی : کتاب مکاشفه یوحنا از اعداد و ارقام سخن گفته است و دو عدد بسیار معروف در آن یافت مى شود: 1000 و،666.
به گفته آن کتاب، حضرت عیسى (ع) شیطان را دربند مى کند و مدت هزار سال با قدیسان خود و شهیدان آغاز مسیحیت که تعدادشان بسیار است، سلطنت مى نماید. آن گاه شیطان اندکى آزاد مى شود شیطان براى جنگ با نیکان و تسخیر شهر قدس لشکرگرانى را فراهم مى کند، ولى وى و سپاهش به اراده خدا نابود مى شوند .
این مسأله روشن بعدا تفسیرهاى مختلفى گرفت. مثلأ گروهى گفتند سلطنت هزار ساله حضرت عیسى مسیح (ع)، به بهشت مربوط مى شود زیرا شیطان به آن جا راهى ندارد. درباره تقدم و تأخر این رویدادها نیزگرایش هاى گوناگونى پدید آمد که مکتب هاى پیش هزاره پس هزاره و نفى هزاره از آن جمله است.
هزاره گرایى همراه انتظار موعود، از یهودیت به مسیحیت سرایت کرد و به علت ناتمام ماندن رسالت حضرت عیسى مسیح (ع) در مسیحیت ادامه یافت. (1)
